Netwerkmiddag Versnellingshuis CE x CIRCONNECT: samenwerking en kansen voor circulaire inkoop

Op donderdag 11 april 2024 kwamen Versnellingspartners en oud-deelnemers van CIRCO Tracks samen voor een inspirerende netwerkmiddag, georganiseerd door het Versnellingshuis CE en CIRCONNECT. De dag stond in het teken van samenwerking en het uitwisselen van kennis. Onderdeel van deze dag was een workshop over circulaire inkoop, gegeven door Stephanie Steffers (PIANOo) en Hester van Beeck Calkoen (MVO Nederland) vanuit het Versnellingsnetwerk Circulair Inkopen.

Rode Draad 6: Onvoldoende marktvraag, wat zijn de belemmeringen?

In de notitie Rode Draden 2024 van het Versnellingshuis wordt in kaart gebracht welke belemmeringen bedrijven – die circulair ondernemen – ervaren bij het opschalen. Eén oorzaak hiervoor is dat er nog onvoldoende marktvraag is naar circulaire producten en diensten.(Rode Draad 6). Deze probleemstelling vormde de basis voor de workshop. Vaak genoemde belemmeringen op het gebied van circulair inkopen zijn:  

• Consumenten zijn wel bereid om circulaire producten te kopen, te lenen of te leasen, maar gemak staat voorop. Producten moeten van goede kwaliteit zijn en de vraagprijs mag niet hoger liggen dan lineaire producten en diensten.
• Er is nationaal beleid rondom het thema circulair inkopen, maar in de praktijk komt het (nog) niet genoeg terug in inkooptrajecten. Zo worden er bijvoorbeeld te weinig ambitieuze inkoopcriteria gehanteerd. Ook worden veel producten en diensten nog op kleine schaal geproduceerd of geleverd, terwijl er bij inkooptrajecten vaak om grote volumes wordt gevraagd.
• Zowel (publieke) inkopende organisaties als marktpartijen lijken soms op elkaar te wachten; wie komt er als eerste in beweging?  
• Daarnaast wordt het als belemmerend ervaren dat inkoopprocessen en contracten vaak een lange doorlooptijd hebben. Er zijn ontwikkelingen, maar dit heeft vanuit het perspectief van de ondernemer nog niet geleid tot grote verandering.

Maar: een belemmering biedt ook een kans!

In de workshop zijn de deelnemers aan de slag gegaan met het omzetten van de genoemde belemmeringen naar kansen. Deelnemers gingen met elkaar in gesprek over hoe zij met deze uitdagingen zouden omgaan. En nog belangrijker: welke nieuwe kansen kunnen er gecreëerd worden én waar kunnen we morgen al mee aan de slag?

Eén van de belemmeringen luidde: ‘We willen de ambitie wel hoog leggen, maar onze interne opdrachtgever wil dit niet.’ Over dit vraagstuk ging de groep in discussie waarbij vooral kansen worden gezien in het vroegtijdig betrekken van de opdrachtgever in het inkoopproces. Hierbij is het belangrijk om het inkoopplan vooraf niet dicht te timmeren en ook de interne klant mee te nemen in het (inkoop)proces. Bevraag de opdrachtgever over de uiteindelijke behoefte: wil je een lamp (product), óf wil je licht (antwoord op behoefte)? Dit geeft mogelijkheden voor nieuwe en innovatieve oplossingen, waar circulair ondernemers zomaar eens een beter alternatief kunnen hebben.

Een deelnemende ondernemer in de workshop gaf aan: ‘dat er ook kansen liggen in het bieden van een circulair alternatief voor hetgeen dat is uitgevraagd. Met dit alternatief kunnen inkopers dan bijvoorbeeld weer geïnspireerd raken bij het vormgeven van een toekomstige aanbesteding. Wij geven bij een aanbesteding altijd netjes antwoord op alle vragen, maar zetten daarnaast in de mail hoe het óók kan’.

Doordat er momenteel niet altijd sprake is van een gecoördineerde of voorspelbare opdrachtenstroom, merken ondernemers op dat ze vaak in een situatie van ‘hollen of stilstaan’ terechtkomen. Een mogelijk oplossing die zij hiervoor zien  is om een ‘tenderkalender’ met elkaar op te stellen. Hierin kan de opdrachtgever opdrachten vooruit plannen én zal er meer ‘opdrachtenspreiding’ ontstaan waar de markt bij gebaat is.

Inspiratie en samenwerking zijn belangrijk!

In de workshop bleek ook dat er sprake is van een kenniskloof, waarbij onbekendheid rondom circulair inkopen het enthousiasme kan belemmeren. Het samen delen van succesverhalen en concrete voorbeelden is daarom waardevol en van groot belang.  Daarnaast is het stellen van de juiste vraag bij elk inkooptraject belangrijk, zeker als men onvoldoende kennis heeft van de branche is de juiste vraagstelling erg belangrijk. Ambities en doelen concreet te maken helpen om de juiste inkoopvragen te kunnen stillen. Om dit goed te doen liggen er ook nog kansen om sectorspecifieke kennis beter met elkaar te delen.

Al met al inspireerde de workshop tot concrete actie en samenwerking tussen markt en overheid!