Terugblik: Publiek en privaat inkopend Nederland voor een circulaire economie

Op 7 november 2024 kwamen publieke en private inkopers samen tijdens de bijeenkomst: Publiek en privaat inkopend Nederland voor een circulaire economie. Plenaire presentaties en interactieve sessies boden praktische inzichten en strategieën, met volop ruimte om ideeën uit te wisselen en netwerken te versterken. Deze dag werd georganiseerd door PIANOo Expertisecentrum Aanbesteden, SDG Nederland en het Versnellingsnetwerk Circulair Inkopen.

De ‘goede rol’ van inkoop

De dag draaide om de cruciale rol die inkoop kan spelen in de circulaire transitie. Inkoop is de schakel tussen vraag en aanbod en kan innovatie en samenwerking in de keten aanjagen.

De dag begon met een presentatie van Mirjam Kibbeling, verbonden aan het lectoraat Publieke Inkoop, coördinator SDG 12 Alliantie en Nevi. Mirjam legde de verbinding tussen de Sustainable Development Goals (SDG’s) en de twee manifesten; Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (MVOI) en Manifest Sustainable Procurement (MSP). Ze koppelde de SDG’s aan de R-ladder, een model dat prioriteiten stelt in circulariteit. Mirjam wees het publiek ook op een belangrijke trend binnen circulair inkopen, namelijk de beweging van product oriëntatie naar gebruik en hergebruik.

Daarna inspireerde Hanneke van der Heijden, werkzaam bij Gemeente Rotterdam en oprichter van IN Transities, de aanwezigen met haar presentatie over het opschalen van circulaire projecten. Ze gaf inzicht in hoe je een organisatie meeneemt in een transitie, met aandacht voor draagvlak, innovatie en structurele veranderingen. Dit aan de hand van praktijkvoorbeelden uit de gemeente Rotterdam, zoals de vervanging van veegborstels. Deze veegborstels werden vaak eerder vernieuwd dan nodig, omdat dit voor complimenten zorgde over de netheid van de borstels. Hiermee benadrukte Hanneke het belang van een doordachte aanpak. Haar advies: begin klein, maar werk aan een stevige basis om circulaire doelen te verwezenlijken.

Deelsessies

Hoe zet je een circulaire opdracht in de markt? 

Jeroen Kuilman (Rever) liet aan de hand van een praktijkcase over circulaire kantoorinrichting van Gemeente Almere zien hoe dit in de praktijk werkt. Aan bod kwam de doorlopen aanbesteding waarin men in gesprek ging over succesfactoren, uitdagingen en hoe we daarin van elkaar kunnen leren.

Deze sessie zoomde in op praktijkervaringen. Wat zijn de succesfactoren? Welke obstakels ervaren inkopers, en hoe kun je deze overwinnen?  Het advies: zorg ervoor dat het contract vooraf niet volledig dichtgetimmerd is, maar juist ruimte biedt voor innovatie en ontwikkeling gedurende de looptijd. Daarnaast blijkt een langere contractperiode effectief, omdat dit daadwerkelijk de ruimte creëert om die ontwikkelingen te realiseren. Wil je ook morgen zelf aan de slag met een circulaire inkoopvraag? Kijk dan eens naar dit stappenplan. Wil je weten welke tools je kunt gebruiken? Kijk ook eens op MVI-criteriatool.

Circulaire wet- en regelgeving 

Welke wet- en regelgeving speelt een rol bij de transitie naar de circulaire economie? In deze deelsessie vertelde Eveline Bakker van CircuLaw meer over de juridische aspecten die een rol spelen bij circulair inkopen. Wat werkt goed en wat vormt een knelpunt? Voorbeelden werden met elkaar gedeeld, waarbij op voedselverspilling werd ingezoomd. Kijk hier voor een overzicht van alle wetgeving. Wil je meer weten over de CSRD in relatie tot de Circulaire economie? Kijk dan eens hier.

Ketensamenwerking

Door circulaire inkoop kan ketensamenwerking worden gestimuleerd. Dat was de belangrijkste boodschap van de presentatie van Lisanne van ’t Hoff, werkzaam bij Rijkswaterstaat. Aan de hand van een praktijkvoorbeeld van de gemeente Groningen legde Lisanne uit hoe innovatieruimte in een contract benut kan worden om met verschillende marktpartijen samen aan nieuwe circulaire oplossingen te werken. In dit geval ging het om het gebruiken van post-consumer textiel voor het herstofferen van bureaustoelen. Tip: Behandel elkaar als gelijkwaardige partners die successen en tegenslagen delen, om een partnerschap te creëren op basis van transparantie en vertrouwen. Door samen op te trekken in bijvoorbeeld een Buyer Group sta je sterker. Bij de Buyer Group textiel is er op deze wijze een gezamenlijke marktvisie op de circulaire inkoop van BOA kleding opgesteld. Wil je meer weten over Buyer Groups? Kijk dan hier.

Takeaways

• Leer van pilotprojecten, pas deze stap voor stap toe in je organisatie, en leg daarmee een solide basis voor circulair inkopen.
• Circulariteit moet verder gaan dan de pilotfase. Het moet een vast onderdeel worden van onze inkoopprocessen.
• Behandel elkaar als gelijkwaardige partners die successen en tegenslagen delen, om een partnerschap te creëren op basis van transparantie en vertrouwen.
• Werk nauw samen met je partners om het wederzijds vertrouwen in stand te houden.
• Bekijk projecten niet individueel maar verbind het aan je bredere opgave.

Samen naar een circulaire toekomst

De dag werd afgesloten met een netwerkborrel, waar deelnemers konden napraten over de inzichten die ze tijdens de bijeenkomst hadden opgedaan. Het was een geslaagde dag vol kennisdeling, praktijkvoorbeelden en waardevolle gesprekken.

Evenementen en webinars

Kijk regelmatig op onze evenementenpagina om op de hoogte te blijven van onze evenementen. Of abonneer je op onze nieuwsbrief.